سیاهی لثه علاوه بر انکه در زیبایی لبخند موثر است، بیانگر بیماری‌های لثه و ایجاد اختلال در سلامت عمومی بدن است. یکی از علل شایع سیاهی لثه کمبود ویتامین ث است که با داشتن رژیم غذایی کامل و تامین آن، ظاهر لثه‌ها صورتی و سالم می‌شود. برخی از بیماری‌ها نیز باعث تیرگی لثه می‌شوند که با درمان‌های سرپایی دندانپزشک رفع می‌شوند. در این مطلب به بررسی علل و راه‌های درمان سیاهی لثه در بزرگسالان کودکان و نوزادان می‌پردازیم.
کمبود چه ویتامینی باعث سیاهی لثه می‌شود؟
کمبود ویتامین ث با سیاهی لثه و بیماری‌های لثه مرتبط است. ویتامین ث برای داشتن لثه‌های سالم و مقاوم ضروری است. ویتامین ث به علت داشتن خواص انتی اکسیدان، تقویت‌کننده سستم ایمنی، کلاژن سازی نقش مؤثری در جلوگیری از ابتلا به بیماری‌های پریودنتال و سیاهی لثه دارد. مصرف روزانه ویتامین ث به جریان بهتر خون در لثه کمک می‌کند و التهاب لثه که یکی از علائم ان سیاهی و تغییر رنگ لثه است را بهبود می‌دهد.
انجمن دندان‌پزشکان ایران به افرادی که به بیماری‌های پریودنتال مبتلا هستند توصیه می‌کند روزانه بیشتر از 250 میلی‌گرم ویتامین ث مصرف کنند.
طبق تحقیقات انجام شده افرادی که ویتامین ث را به رژیم غذایی خود اضافه کرده بودند خونریزی و سیاهی لثه آن‌ها بهبود یافته بود.
ویتامین A,E,D و ویتامین‌های گروه خانواده B نیز برای سلامت لثه و طبیعی بودن رنگ لثه‌ها مهم و ضروری‌اند.
تمامی ویتامین‌های ضروری برای سلامت لثه و دهان را می‌توان از طریق یک رژیم غذایی سالم و متنوع دریافت کرد. هر چند که هریک از این ویتامین‌ها در مکمل‌های گوناگونی دارند و می‌توانید با مشورت با دندانپزشک خود از طریق مکمل‌های موجود در داروخانه دوز مورد نیاز را دریافت کنید.
دلایل سیاهی لثه چیست؟
تشخیص علت سیاهی لثه بر عهده دندانپزشک متخصص بیماری‌های لثه است. در این مطلب دلایل متداول سیاهی لثه در نوجوانان و بزرگسالان عنوان شده‌اند. البته شما با خواندن چند علائم قادر به تشخیص دلیل سیاهی لثه نیستید و باید توسط پزشک متخصص معاینه شوید.
مصرف برخی داروهای خاص:
سیاه شدن لثه می‌تواند از عوارض جانبی مصرف برخی داروها مانند ماینو ساکلین (Minocycline) شود. دارو ماینو سایکلین برای درمان جوش واکنه تجویز شده و در برخی افراد باعث سیاهی لثه می‌شود. اما جای نگرانی نبوده و با مراجعه به دندانپزشکی می‌توان ان را درمان کرد. همچنین فرد می‌تواند از پزشک متخصص خود بخواهد تا داروهای درمان آکنه او را تغییر دهد.
تجمع ملانین:
تجمع بیش از حد رنگ‌دانه ملانین باعث تیره شدن و سیاهی لثه می‌شود. ملانین رنگ‌دانه ایی است که به طور طبیعی در پوست، مو و چشم وجود دارد. افزایش تولید ملانین باعث تیره تر شدن پوست و بافت‌های دهان مورد نظر می‌شود.
استعمال سیگار و دخانیات:
ترکیبات دود سیگار و دخانیات ازجمله نیکوتین باعث افزایش تولید ملانین در بافت دهان می‌شود و به همین سبب داخل گونه پشت لب پایین و لثه‌های فرد قهوه‌ای و سیاه دیده می‌شوند. نیکوتین بر سلول‌های ملانوسیت تأثیر گذاشته و باعث تولید بیش از حد ملانین می‌شود. به سیاه یا قهوه‌ای شدن لثه در اثر سیگار، ملانوز سیگاری می‌گویند که با ترک سیگار تیرگی لثه بهبود می‌یابد.
سندرم پوتز – جگرز:
سندرم پوتز – جگرز یک سندرم ژنتیکی که اغلب علائم ان در کودکی بروز می‌کنند و برای تشخیص ان آزمایش‌های ژنتیک انجام می‌شود. از علائم این سندرم می‌توان به سیاهی لثه، لکه‌های تیره روی دست، پا و خونریزی دستگاه گوارش اشاره کرد.
بیماری ادیسون:
یکی از دلایل سیاهی لثه بیماری آدیسون است. در بیماری ادیسون که نام دیگر آن نارسایی اولیه آدرنال است، غدد فوق کلیه که ترشح هورمون‌ها در هر دو جنس زن و مرد را به عهده دارد دچار اختلال می‌شوند و باعث بروز این بیماری شده. از علائم این بیماری تیره شدن بافت پوست و لثه، درد شکم، درد عضلانی، اسهال و استفراغ است.
برای تشخیص بیماری ادیسون پزشک ازمایشهای مخصوص و آزمون‌های تصویری تجویز می‌کند. برای درمان این بیماری و رفع علائم آن پزشک متخصص داروهای تخصصی برای تنظیم کارکرد غدد فوق کلیه تجویز می‌کند.
تتوی امالگام
اگر هنگام پر کردن دندان ماده امالگام به زیر لثه نفوذ کند، باعث سیاه شدن ظاهر لثه می‌شود. تتوی امالگام به صورت لکه آبی، خاکستری و سیاه دیده می‌شود اما خوشبختانه عوارضی برای سلامتی لثه ندارد. برای جلوگیری از اثر امالگام بر لثه دندانپزشک باید از محافظ پلاستیکی در هنگام پر کردن دندان استفاده کند.
درمان پزشکی سیاهی لثه
درمان سیاهی لثه با توجه به علت آن تعیین می‌شود. برخی افراد درمان سیاهی لثه را با هدف زیبایی لبخند انجام می‌دهند در صورتی که آسیب و عوارضی برای فرد ندارد.
اکنون انواع درمان دندانپزشکی سیاهی لثه را به شما معرفی می‌کنیم:
دیپیگمانتاسیون: دیپیگمانتاسیون لثه، به کمک لیزر درمانی بافت سیاه شده که در آن ملانین تجمع یافته است را روشن می‌کنند. دندانپزشک زیبایی و ترمیمی به کمک متدد لیزر درمانی که روشی بی‌خطر و بدون درد است، سیاهی لثه را رفع می‌کند.
درمان با دارو: دندان‌پزشکان و پزشکان متخصص با توجه به پرونده پزشکی فرد و علت سیاه شدن لثه او، دارو و مکمل ویتامین را برای درمان سیاهی لثه تجویز می‌کنند.
پیوند لثه: پیوند لثه سالم به قسمتی که دچار سیاهی و آسیب شده است نیز راه دیگری برای درمان تیرگی لثه است. دندانپزشک متخصص با دو روش جراحی با تیغ و جراحی با لیزر می‌تواند پیوند لثه انجام دهد.
کرایوسرجری لثه: در این روش از نیتروژن مایع برای رفع رنگ‌دانه‌های سیاه در زیر لثه استفاده می‌کنند. کرایوسرجی لثه به دلیل آسان و بی‌خطر بودن برای درمان سیاهی لثه نوجوانان بسیار مناسب است.کرایوسرجری یک روش بدون درد و خونریزی و بدون دوره نقاهت و مراقبت خاص است.
جراحی لثه: در جراحی لثه قسمت سیاه شده را با ابزارهای جراحی برمی‌دارند. لثه پس از مدتی خود را بازسازی کرده و به حالت طبیعی خود برمی‌گردد. انواع جراحی‌های لثه مانند ترمیم پلاستک لثه و جراحی زیبایی لثه توسط متخصص ایمپلنت و پریودنتیست انجام می‌شود.
درمان سیاه شدن لثه در خانه
درمان سیاهی لثه در خانه که بر پایه طب سنتی هستند نیز راهکارهای مؤثری هستند. در اغلب درمان‌های خانگی رفع سیاهی لثه مواد اولیه آن‌ها در دسترس و کم‌هزینه است. قبل از شروع درمان سیاهی لثه در خانه با پزشک متخصص مشورت کنید و مطمئن شوید که به مواد مورد استفاده حساسیت ندارید.
- ترک سیگار و دخانیات
- ماساژ لثه با روغن اکالیپتوس
- نوشیدن چای سبز و چای سیاه
- استفاده از برگ مریم‌گلی
- قرار دادن ژل الوئه‌ورا روی لثه
- شست‌وشوی دهان با آب‌نمک
آیا سیاه شدن لثه در نوزادان خطرناک است؟
در برخی از نوزادان قبل از رویش دندان‌های شیری لثه‌هایشان سیاه و تیره می‌شود که خطرناک نیست و تنها نشانه رشد دندان‌ها است. پس از رویش دندان‌های شیری نوزاد رنگ لثه به حالت طبیعی خود برمی‌گردد. نام دیگر تغییر رنگ لثه قبل از درآمدن دندان، هماتوم (Hematoma) است. کودکان به هنگام رشد دندان‌های شیری و دائمی علائم متفاوتی مانند تب، خارش لثه و سیاهی لثه را تجربه می‌کنند. در ارتباط بودن با دندانپزشک کودکان در این دوران این مزیت را دارد که والدین بتوانند راحت تر این مرحله را پشت سر بگذارند.
آیا سیاه شدن لثه نشانه سرطان دهان است؟
سیاهی لثه می‌تواند یکی از علائم سرطان دهان باشد. علائم دیگر سرطان دهان عبارت‌اند از:
- خونریزی شدید و غیر طبیعی
- تغییر فرم بافت‌های دهان
- زخم‌های باز
- تورم لثه
- تغییر صدا
برای تشخیص سرطان دهان بافت‌برداری سی‌تی‌اسکن و پت اسکن لازم است. سرطان دهان قبل از آنکه به بافت‌های دیگر سرایت کند باید درمان شود.
سخن پایانی
همان‌گونه که دریافتید ویتامین‌های مختلف برای سلامت لثه و دهان و عملکرد بهتر ارگان‌های بدن نیاز هستند. دریافت روزانه بین 75 تا 90 میلی‌گرم در افراد بالغ و سالم برای داشتن لثه‌های سالم و بدون سیاهی لازم است. در اغلب افراد سیاهی لثه نشان بیماری جدی و خطرناکی نیست. ضربه دیدن و وخون‌مردگی در اثر اسیب دیدن لثه باعث سیاه شدن لثه می‌شود، که به مرور زمان ترمیم می شود.
با معاینه شدن توسط دندانپزشک و مطلع شدن از علت آن، به روش‌های گوناگون و بدون نیاز به دوران نقاهت طولانی می‌توانید آن را درمان کنید.