با ورود به هر مطب دندانپزشکی شاهد لوازم و تجهیزات مختلفی خواهیم بود که هر کدام از آن‌ها کاربرد خاص خود را دارند. دندانپزشکان برای معاینه بیماران و درمان‌هایی از جمله عصب کشی، پر کردن دندان ایمپلنت ارتودنسی و غیره از لوازم مخصوصی استفاده می‌کنند. برخی از لوازم و تجهیزات دندانپزشکی به صورت دستی مورد استفاده قرار می‌گیرند و برخی نیز دستگاه‌های هستند که با برق و یا فشار هوا کار می‌کنند. همچنین تجهیزاتی نیز وجود دارند که یکبار مصرف هستند و برای هر بیمار به صورت مجزا مورد استفاده قرار می‌گیرند. به صورت کلی وسایل و تجهیزات دندانپزشکی با توجه به کاربرد و استفاده از آن‌ها در دسته‌بندی‌های مختلف قرار می‌گیرند. برای آشنایی با پرمصرف‌ترین تجهیزات و لوازم دندانپزشکی تا انتهای این مقاله با ما همراه باشید.
تجهیزات و لوازم دستی
ابزارهای دستی از جمله پرمصرف‌ترین تجهیزات و لوازم دندانپزشکی هستند و همانطور که مشخص است به صورت دستی مورد استفاده قرار می‌گیرند که این تجهیزات معمولاً از استیل ضد زنگ ساخته شده و قابلیت ضدعفونی و شستشو را دارند. در ادامه برخی از مهم‌ترین تجهیزات و لوازم دستی دندانپزشکی معرفی شده است.
- انبر دندانپزشکی
برای نگه داشتن دندان‌ها از انبر دندانپزشکی استفاده می‌شود.
- آینه دندانپزشکی
به منظور مشاهده دندان‌ها، میزان پوسیدگی آن‌ها و فضای داخلی دندان از آینه دندانپزشک استفاده می‌شود.
- فایل دندانپزشکی
به منظور شکل دهی به دندان‌ها از فایل دندانپزشکی استفاده می‌شود.
- کاتر دندانپزشکی
وسیله‌ای برای برش نخ دندان‌ها
- پنس
از پنس دندانپزشکی به منظور برداشتن پوسیدگی‌ها و جرم‌های دندان استفاده می‌شود.
- قلم پانسمان
هنگام جراحی دندان نیاز به پانسمان است که از قلم پانسمان استفاده می‌شود.
- سوزن دندانپزشکی
به منظور تزریق ماده بی‌حسی از سوزن دندانپزشکی استفاده می‌شود.
- سوند
سوند وسیله‌ای است که برای بررسی پوسیدگی و میزان سختی دندان کارایی داشته که به شکل لوله‌ای بوده و هر دو سمت آن خمیده، باریک و سوزنی هستند.
- کیورت
کیورت‌های نیز جزو ابزارهای دستی و کوچکی هستند که در جراحی برای برداشتن جرم زیر لثه‌ای مورد استفاده قرار می‌گيرند. کیورت‌ها در اشکال و اندازه‌های مختلف تولید می‌شوند اما کیورت‌های نوک گرد کاربردی‌تر هستند.
- پروب پریودنتال
یکی از وسایل مهم و کاربردی در دندانپزشکی پروب پریودنتال است که انتهای نازک و بلندی دارد و برای اندازه‌گیری عمق اطراف دندان استفاده می‌شوند و وضعیت سلامت پرودنتیم با آن بررسی می‌شود.
تجهیزات و لوازم ترمیم
دسته دیگری از تجهیزات و لوازم کاربردی دندانپزشکی، تجهیزات مربوط به ترمیم دندان‌ها هستند که این دسته از وسایل نیز انواع مختلفی دارند که در ادامه کاربردی‌ترین آن‌ها معرفی شده است.
- کندانسور
به منظور شکل دادن به ماده ترمیمی و فشردن آن از کندانسور استفاده می‌شود که این وسیله در سایزهای مختلفی موجود است که دندانپزشک سایز مناسب آن را باتوجه به کاربرد موردنظر انتخاب می‌کند.
- کارور
برای شکل دادن به دندان‌هایی که ترمیم می‌شوند از کارور استفاده می‌شود که این وسیله نیز انواع مختلفی دارد.
- برنشیر
برنشیر نیز وسیله‌ای مانند کارور است که برای فرم دادن به دندان ترمیم شده استفاده می‌شود. این وسیله دارای سری‌های مختلف بوده که مدل توپی آن به دلیل پرداخت سطح دندان کاربرد زیادی دارد.
- اپلیکاتور
به منظور قرار دادن انواع مواد ترمیمی مانند وارنیش، دایکال و غیره در داخل حفره دندان، از اپلیکار استفاده می شود.
- اکسکاواتور
اکسکاواتور به منظور برداشتن و تراشیدن عاج نرم در آماده سازی حفره کاربرد دارد.
- هچت
به منظور برداشتن مینای دندان‌هایی که فاقد ساپورت هستند استفاده شده و همچنین برای صاف و صیقلی کردن دیواره‌های حفره نیز از آن استفاده می شود.
- چیزل
این وسیله نیز مانند هچت وظیفه برداشتن مینای دندان بدون ساپورت را دارد.
لوازم و تجهیزات انگشتی
دسته دیگری از لوازم و تجهیزات دندانپزشکی وجود دارند که اندازه آن‌ها کوچک است و به آن‌ها تجهیزات انگشتی گفته می‌شود. این وسایل و تجهیزات معمولاً برای عصب کشی دندان‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرند که پر مصرف‌ترین آن‌ها در ادامه معرفی شده است.
- انگشتر مته
وسیله‌ای که برای نگهداری مته دندانپزشکی استفاده می‌شود انگشتر مته نام دارد.
- انگشتر نگهدارنده
به منظور نگهداری دندان در یک موقعیت خاص از انگشتر نگهدارنده استفاده می‌شود.
- انگشتر فشار
انگشتر فشار وسیله‌ای است که برای ایجاد فشار روی دندان‌ها استفاده می‌شود.
- انگشتر ابزار
وسیله‌ای است که برای نگهداری ابزارهای کوچک دندانپزشک مورد استفاده قرار می‌گیرد.
- انگشتر فایل
وسیله‌ای که از آن برای نگهداری فایل دندانپزشکی در محل مورد نظر استفاده می‌شود.
- فایل اندودنتیک
به منظور تمیز کردن کانال ریشه دندان هنگام عصب کشی از ابزار فلزی و بسیار کوچک به نام فایل اندودنتیک استفاده می‌شود که این وسیله اندازه‌های مختلفی دارد که هر کدام کاربرد خاص خود را دارند.
دستگاه‌های دندانپزشکی ماشینی
نوع دیگری از تجهیزات دندانپزشکی کاربردی، دستگاه‌های دندانپزشک ماشینی هستند که اهمیت و کاربرد زیادی دارند. در ادامه پرمصرف‌ترین این دستگاه‌ها معرفی شده است.
- دریل دندانپزشکی
دریل دندانپزشکی ابزاری چرخشی است که برای سوراخ کردن دندان مورد استفاده قرار می‌گیرد.
- دوربین داخل دهانی
در صورتی که تصویربرداری از برخی از نواحی دهان و دندان سخت باشد از دوربین داخل دهانی استفاده می‌شود. همانطور که مشخص است این دوربین داخل دهان قرار گرفته و تصاویر دیجیتالی ثبت می‌شوند. این دوربین وسیله‌ای برای تشخیص مشکلات دهانی است و بسیار کاربردی است. دوربین داخل دهانی فیلم و تصاویر واضحی از شکستگی‌ها، دندان‌های پر شده، خونریزی لثه، پلاک‌ها و مشکلات دیگر دندان را ثبت نموده و در قالب تصاویر بزرگ در مانیتور آن‌ها را نمایش می‌دهند.
- هندپیس
هندپیس یا توربین دستگاه کاربردی است که برای تراش دندان، رفع پوسیدگی، پولیش و غیره استفاده می‌شود. این وسیله از اجزای مختلفی تشکیل شده است که در نوک آن چرخ دنده تعبیه شده است. همچنین این دستگاه از سرعت بالایی برخوردار بوده و با استفاده از یک شیلنگ به یونیت متصل شده است.
- آنگل
آنگل نیز دستگاهی است که کاربردی مشابه با هندپیس دارد اما سرعت آن کمتر بوده و برای مواردی مانند جرم‌گیری، پرداخت، ترمیم و غیره کاربرد دارد.
- اتوماتور
به منظور ایجاد لرزه در دندان اتوماتور کاربرد دارد.
- دستگاه جرمگیر
با استفاده از دستگاه جرمگیر دندان، پلاک و جرم‌های دندان از بین می‌روند.
- اتوکلاو
کاربرد اتوکلاو برای استریل کردن وسایل و تجهیزات دندانپزشکی است که با پایه بخار آب و فشار بالا همه آلودگی‌ها را از بین می‌برد.
- فسفرپلیت
فسفرپلیت دستگاه کاربردی دیگری در دندانپزشکی است که دارای سنسورهایی با اندازه مختلف است که با قرار دادن آن در دهان بیمار، تصاویر با کیفیتی ثبت خواهد شد و برای تشخیص سریع مشکلات دهان و دندان از آن استفاده می‌شود. روش عکسبرداری فسفرپلیت به این صورت است که اشعه ایکس به کریستال‌های فسرپلیت تابانده می‌شود و تصاویر در بلورهای فسفر ذخیره خواهند شد و توسط اسکنر لیزری خوانده می‌شوند و در نهایت برای تشخیص به تصاویر دیجیتال تبدیل می‌شوند.
- آمالگاماتور
آمالگاماتور دستگاهی است که از آن برای مخلوط کردن آلیاژ و جیوه به منظور تهیه آمالگام استفاده می شود.
نتیجه‌گیری
دندانپزشکان به منظور تشخیص و درمان بیماری‌های مختلف دهان و دندان از وسایل و تجهیزات مختلفی استفاده می‌کنند که هر کدام از این وسایل کاربرد خاص خود را دارند. به صورت کلی وسایل و تجهیزات دندانپزشکی دسته‌بندی‌های کلی از جمله، تجهیزات و لوازم دستی، تجهیزات و لوازم ترمیم، لوازم و تجهیزات انگشتی و دستگاه‌های دندانپزشکی ماشینی تقسیم می‌شوند. برخی از تجهیزات و وسایل کاربردی دندانپزشکی عبارتنداز، انبر دندانپزشکی، آینه دندانپزشکی، پنس، قلم پانسمان، سوند، دوربین داخل دهانی، انگشتر نگهدارنده، انگشتر فشار، آنگل، اتوماتور، دریل دندانپزشکی، برنشیر، فسفرپلیت و غیره. ما در این مقاله به معرفی کاربردی‌ترین وسایل و تجهیزات دندانپزشکی پرداختیم.