توانبخشی و کاردرمانی آلزایمر، چگونه به درمان این بیماری کمک می‌کند؟

آلزایمر چیست؟

آلزایمر، نوعی بیماری پیشرونده و دژنراتیو است که شایع‌ترین نوع دمانس می‌باشد و معمولا افراد بالای ۶۵ سال را درگیر می‌کند.

بیماری آلزایمر درمانی ندارد. تنها راه، انجام کاردرمانی آلزایمر و کند کردن سیر بیماری با دارو و مداخلات توانبخشی آلزایمر می‌باشد. نقش توانبخشی و کاردرمانی آلزایمر را در 4 مرحله می‌توانیم بررسی کنیم:

• مرحله اول: فرد مشکلات شناختی خیلی خفیف یا خفیف دارد.

نقش کاردرمانی آلزایمر در مرحله اول، تنظیم برنامه‌ی تمرینات جسمانی روزانه، آموزش استفاده از وسایل کمک حافظه‌ای، تغییر و مناسب‌سازی محل زندگی و شغل فرد، ارزیابی نحوه‌ی رانندگی و در نهایت شناخت درمانی و روان‌درمانی درمانجویان می‌باشد.

• مرحله دوم: مشکلات شناختی فرد از خفیف به متوسط پیشروی می‌کند.

نقش توانبخشی آلزایمر در مرحله دوم، آموزش و انجام فعالیت‌های اوقات فراغت مورد علاقه‌ی بیمار، ساده‌سازی محیط، حفظ مشارکت اجتماعی فرد، انجام تمرینات کششی و تعادلی، انجام تمرینات فانکشنال و حفظ توانایی راه رفتن بیمار در سطوح مختلف است.

• مرحله سوم: مشکلات شناختی بیمار از متوسط به شدید می‌رسد و در این مرحله مشکلات فیزیکی فرد آغاز می‌شود.

نقش توانبخشی آلزایمر در مرحله سوم، حفظ تعامل فرد در فعالیت‌های معنادار، حفظ کنش‌های اجتماعی در خانه و جامعه، آموزش برنامه‌های امنیت محیطی مثل (مشخص کردن اشیا با برچسب، دسترسی نداشتن فرد به وسایل خطرناک، استفاده از دستبند‌های دارای مشخصات وآدرس فرد، استفاده از آلارم‌های صوتی در در‌های خروجی از منزل و…)، افزایش قدرت و استقامت عضلانی، انجام تمرینات کششی، آموزش استفاده از وسایل کمک حرکتی مثل ویلچر، عصا، واکر و…. .

• مرحله چهارم: بیمار با مشکلات شناختی خیلی شدید و مشکلات جسمانی متوسط تا شدید درگیر می‌‌شود.

نقش کاردرمانی آلزایمر در مرحله چهارم، حفظ تفریحات فرد، آموزش روش‌های جابه‌جایی مثلا از صندلی به تخت و برعکس، آموزش وضعیت‌دهی‌های مناسب به فرد، انجام اقدامات لازم جهت جلوگیری از زخم بستر، انجام تحریکات حسی کنترل شده مثل موسیقی و حتی تحریکات بویایی و چشایی، برنامه‌های AROM و Assistive ROM و PROM برای حفظ توانایی حرکتی، جلوگیری از دفورمیتی و مشکلات مفصلی است.

توانبخشی آلزایمر سبب بهبود علائم و کیفیت زندگی افراد مبتلا به این بیماری می‌شود، زیرا این بیماری در حال حاضر به طور قطعی قابل درمان نیست. برنامه‌های توانبخشی برای آلزایمر ممکن است شامل چند جنبه باشد:

• تمرینات شناختی

• تمرینات حرکتی

• تمرینات تقویت ارتباطات اجتماعی

• فعالیت‌های هنری

• پشتیبانی روان‌شناختی

علاوه براین حمایت خانواده و مراقبین نیز از اهمیت بالایی برخوردار است.

نقش کاردرمانی و توانبخشی آلزایمر در ارتقاء کیفیت زندگی افراد مبتلا به آلزایمر، چیست؟

هدف اصلی توانبخشی آلزایمر کمک به درمان‌جویان، جهت حفظ استقلال جسمانی و عملکردی تا‌ حدی ‌ممکن است. کاردرمانی آلزایمر، علل پیش‌زمینه‌ای آن را درمان نمی‌کند؛ اما به بیمار کمک می‌کند تا در انجام فعالیت‌های خود در عین پیشرفت بیماری، مستقل باشد و همچنین به خانواده، مراقبین و بیمار کمک می‌کند تا آرامش خیال و آزادی عملکردی داشته باشند. در واقع توانبخشی آلزایمر به بیماران کمک می‌کند تا با ایجاد سازگاری با محیط کیفیت زندگیشان را ارتقاء دهند.

کاردرمانی و توانبخشی آلزایمر چگونه به افراد مبتلا به زوال عقل کمک می‌کند؟

15 راهکار درمانی از طریق کاردرمانی و توانبخشی آلزایمر وجود دارد که می‌تواند به بهبود زوال عقل افراد مبتلا به آلزایمر کمک کند. این موارد عبارتند از:

1. ارائه تمرینات و تکنیک‌ها مناسب با سطح درمانجو جهت بهبود تعادل و قدرت عضلات میانی بدن برای پیشگیری از سقوط و افتادن بیمار

2. افزایش قدرت و استقامت عضلانی

3. بهبود تحرک و عملکرد‌های فانکشنال بیمار

4. فراهم کردن روش‌هایی جهت مدیریت درد

5. بهبود هماهنگی بدن در شرایط مختلف

6. تدوین برنامه‌ها‌ی ورزشی متناسب با سطح بیماری برای تمرین در منزل

7. مداخلات تقویت‌کننده حافظه کوتاه مدت و بلند مدت

8. آموزش‌دادن راه‌کارهای جبرانی برای مشکلات حاصل از ضعف حافظه

9. تمرکز بر نقاط قوت و حفظ عملکرد فعال و پویای درمانجو

10. مداخلات تقویتی جهت جلوگیری از پیشرفت سریع بیماری

11. مشاوره در جهت تکنیک‌های جدید برای ادامه فعالیت‌های روزمره مانند پانسمان و تهیه غذا با پیشرفت شرایط

12. آموزش استفاده از تجهیزات کمکی در صورت نیاز (صندلی چرخدار)

13. توصیه‌های برای تغییر محیط زندگی درمانجو

14. انرژی کانسرویشن و مدیریت خستگی؛ زیرا خستگی مفرط یک مشکل رایج در بیماری آلزایمر است.

15. آموزش استراتژی‌های جهت‌گیری

در ادامه به بررسی نقش گفتاردرمانی آلزایمر در توانبخشی می‌پردازیم.

نقش گفتار درمانی آلزایمر در توانبخشی چیست؟

به علت آسیب به بخش‌های خاصی از مغز، ممکن است بلع و تکلم بیماران مبتلا به آلزایمر دچار مشکل شود. بنابراین گفتار درمانی به عنوان عضو دیگری از خدمات توانبخشی و کاردرمانی آلزایمر به این بیماران در زمینه‌ی مشکلات تغذیه، بلع، آسیپراسیون و مشکلات کلامی و گفتاری کمک می‌کند.

بطور کلی گفتاردرمانی نقش مهمی در بهبود علائم آلزایمر ایفا می‌کند. روند این درمان شامل استفاده از فعالیت‌ها و تمرینات گفتاری است که به تحریک و بهبود مهارت‌های زبانی و ارتباطات افراد مبتلا به آلزایمر کمک می‌کند.

اهمیت گفتاردرمانی در بهبود علائم آلزایمر به شرح زیر است:

• تقویت ارتباطات

• تقویت مهارت‌های زبانی

• حفظ حافظه کلامی

• تسهیل در اجرای وظایف روزمره

• استفاده از تکنولوژی

به طور کلی، گفتاردرمانی نقش موثری در بهبود کیفیت زندگی و ارتقاء مهارت‌های گفتاری و زبانی افراد مبتلا به آلزایمر ایفا می‌کند. برای آگاهی بیشتر از این بیماری و راهکارهای توانبخشی آن، می‌توانید به منبع کامل‌تر این مقاله، مراجعه کنید.

منبع: کلینیک توانبخشی و کاردرمانی آلزایمر ایستا