موارد مصرف و عوارض ویتامین کا : ویتامین k از جمله ویتامین هایی می باشد که در انعقاد خون و پیشگیری از خونریزی شدید نقش بسیار مهمی دارد و این ویتامین (ویتامین کا) با ویتامین های دیگر تفاوت‌هایی داشته است و عموماً مصرف آن به شکل مکمل غذایی انجام نمی گیرد. در واقع می توانیم ویتامینK را از ویتامین های محلول در چربی بدانیم که k1 و k2 از اصلی ترین ترکیب های این ویتامین به شمار می رود.
K1: این ویتامین در سبزیجات هایی که برگ دار هستند وجود دارد البته در برخی از سبزیجات ها وجود این ویتامین نیز تایید شده است.
K2: در تخم مرغ، پنیر و گوشت ویتامین کا ۲ وجود دارد و به واسطه باکتری های روده سنتز می گردد.
ویتامین K برای سلامتی
در صورتی که بدن با کمبود این ویتامین روبرو شده باشد افزایش خونریزی مهار نشده صورت می گیرد.
معمولاً در بزرگسالان به ندرت مشاهده می شود که این ویتامین با کمبود مواجه شده باشد ولی شایع ترین کسانی که در معرض خطر کمبود ویتامین کا قرار می گیرند نوزادانی هستند که تازه متولد شده اند.
این ویتامین در بدو تولد به صورت آمپول برای نوزادان تزریق می گردد البته وقتی که دوز بالای داروی رقیق کننده به اسم وارفارین یا کومادین استفاده میشود از ویتامین کا برای خنثی کردن اثر موارد مصرف بالای این داروها نیز استفاده می گردد.
اثرات کمبود ویتامین K
همانطور که اشاره کرده‌ایم در بزرگسالان کمتر رخ می‌دهد که کمبود ویتامین کا وجود داشته باشد ولی اگر شخصی دارای شرایطی از جمله موارد زیر باشند می توانند با کمبود ویتامین K روبرو شود:
البته در چنین شرایطی پزشک ممکن است برای بیمار تجویز ویتامین‌های k را انجام بدهد و مکمل های ویتامین کا را برای مصرف بیمار توصیه نماید:
1)مصرف بسیار زیاد الکل
۲)سوء تغذیه شدید
۳)مصرف کردن داروهای که می تواند تداخلاتی را در جذب ویتامین K ایجاد نماید.
۴)ابتلاء به بیماری های مثل کرون یا سلیاک فعال که میتواند مشکلاتی را بر هضم و جذب مواد غذایی به واسطه دستگاه گوارش به وجود بیاورد.
میزان دوز مصرف ویتامین k :
- نوزادان تا ۶ ماهه: روزانه ۲ میکروگرم
- نوزادان ۷ تا ۱۲ ماهه: روزانه ۲،۵ میکروگرم
- کودکان ۱ تا ۳ ساله: روزانه ۳۰ میکروگرم
- کودکان ۴ تا ۸ ساله: روزانه ۵۵ میکروگرم
- کودکان ۹ تا ۱۳ ساله: روزانه ۶۰ میکروگرم
- دختران ۱۴ تا ۱۸ ساله: روزانه ۷۵ میکروگرم
- پسران ۱۴ تا ۱۸ ساله: روزانه ۷۵ میکروگرم
- زنان ۱۹ ساله و بالاتر: روزانه ۹۰ میکروگرم
- مردان ۱۹ ساله و بالاتر: روزانه ۱۲۰ میکروگرم
- زنان باردار یا در دوران شیردهی: روزانه ۹۰ میکروگرم
همان طور که اشاره کرده‌ایم میزان مصرف ویتامین کا به واسطه مواد غذایی و منابع دیگر برای هر شخصی تعیین شده است.
البته بیشتر افراد با مصرف مواد غذایی ویتامینk مورد نیاز بدن را تامین می کند اما در موارد اندکی که پزشک متوجه کمبود شدید این ویتامین در بدن شود ممکن است مکمل ویتامین کا را تجویز نماید و تاکنون عارضه های جدی از مصرف ویتامین k با تجویز مکمل ها و مصرف مواد غذایی مشاهده نشده است.
هیچ وقت نباید هیچ دارویی را به میزان زیادی مصرف کرد و دوز دارو همیشه باید به میزان مشخص شده باشد.
بهترین منابعی که می توان ویتامینK مصرف کرد:
منابع غذایی زیادی وجود دارد که سرشار از ویتامین K می باشد و افراد می‌توانند به منظور تامین ویتامین های مورد نیاز بدن این مواد غذایی را مصرف کند:
۱)سبزیجاتی مثل مارچوبه اسفناج و کلم بروکلی ۲)حبوباتی مثل دانه ای سویا
موارد دیگری وجود دارد که در آنها ویتامین کا وجود دارد ولی این میزان نسبت به سبزیجات و حبوبات کمتر خواهد بود که شامل تخم مرغ، توت فرنگی، گوشت همانند جگر می باشد.
خطر کمبود ویتامین کا در بدن
همانطور که اشاره کرده ایم اگر میزان ویتامین K در بدن تا حد بسیار زیادی بالا باشد و این مورد بدون درمان رها شود می تواند خونریزی های شدید و خطرناکی را به وجود بیاورد ولی تقریبا در بیشتر موارد اگر این ویتامین با کمبود در بدن روبرو شده باشد به راحتی قابل درمان است و جای نگرانی نیست.
در نوزاد هایی که خونریزی در بدن آنها به دلیل کمبود این ویتامین صورت گرفته باشد و این مورد سریعاً تشخیص و درمان شده باشد هیچ مشکلی حاصل نمی شود با این وجود در صورت که خونریزی مغزی بیشتر از حد معمول طول بکشد یا اینکه درمان آن انجام نگردد می تواند آسیب مغزی را به دنبال داشته باشد و حتی منجر به از دست رفتن نوزاد گردد.
پیشگیری از کمبود ویتامین K
برای مصرف این ویتامین در بدن در هر گروه سنی میزان مشخص در نظر گرفته شده است که برای مردان به صورت متوسط روزانه ۱۲۰ میکروگرم و برای زنان ۹۰ میکروگرم کافی است و همانطور که ذکر کرده ایم سبزیجات سبز برگ دار دارای میزان زیادی از ویتامین کا می باشد و تمام این ویتامین k می‌توانند در صورت مصرف یک وعده در اقلام ذکر شده برای بدن تامین شود. البته در زمان تولد که یکبار تزریق ویتامین کا برای نوزادان انجام میشود میتواند نقش مهمی در پیشگیری از بروز مشکلات گردد.
افرادی که به سوء جذب چربی مبتلا می باشند باید مصرف مکمل‌های ویتامین k را انجام بدهند همچنین این نوع مصرف ، میزان دوز دارو و زمان مصرف و تمامی این موارد به نظر پزشکی شما بستگی داشته است و هیچ وقت نباید به صورت خودسرانه میزان دوز دارو را بالا ببرید یا اینکه مصرف دوز دارو را تغییر بدهید.
لازم است بدانید افرادی که داروهای ضد انعقاد یا وارفارین مصرف می‌کنند باید حتماً با پزشک خود مشورت نمایید.
علائم کمبود وجود ویتامین K در بدن
یکی از علائم اصلی که در خصوص کمبود ویتامین کا در بدن وجود دارد خونریزی شدید می باشد؛
البته دقت داشته باشید که این خونریزی ممکن است در برخی از قسمت های بدن به غیر از محل زخم یا بریدگی به وجود بیاید. اگر خونریزی در افراد زیر رخ بدهد باید حتماً با نظر پزشک مشورت کرد:
یک) فرد به راحتی کبود می شود
دو) لخته های کوچک خون در زیر ناخن ها ایجاد می شود
سه ) مدفوع رنگ تیره ی داشته است و قیر شکل می باشد و حاوی مقداری خون است
چهار) خونریزی در غشاهای مخاطی که در امتداد پوست وجود دارد.
چه نوزادی با کمبود ویتامین K روبرو می شوند:
در صورتیکه نوزادی دارای یکی از علایم زیر باشد پزشک میتواند تشخیص کمبود ویتامینK را برای بدن انجام بدهد:
یک) خونریزی از بند ناف
دو) اگر کودک ختنه شده باشد و خونریزی در آلت تناسلی رخ داده باشد
سه) خونریزی در پوست، بینی، دستگاه گوارش یا ممکن است در دیگر قسمت‌های بدن نیز خونریزی انجام شده باشد.
چهار) خونریزی به صورت ناگهانی در مغز که البته این مورد بسیار خطرناک و تهدید کننده زندگی است و همانطور که اشاره نموده ایم گاهی می تواند منجر به از دست رفتن نوزاد شود.