موارد مصرف و عوارض ویتامین آ : یکی از ویتامین های ضروری برای بدن ویتامین آ باشد که این ویتامین منجر به کارکرد سیستم ایمنی بدن، تولید مثل و همچنین بینایی ، رشد و نمو می شود و علاوه بر آن به عنوان یک آنتی اکسیدان قوی محسوب می‌شود و میتوان آن را یک هورمون در بدن دانست که تاثیر گذاری آن بر روی ژن ها نیز انجام می‌گیرد و به این واسطه بر روی فنوتیپ نیز تاثیر گذار خواهد بود.
البته علاوه بر آنچه که در مورد ویتامین آ گفتیم کارکردهای دیگری برای بقیه بخش‌های بدن داشته است و بر روی اجزای چون ریه، کلیه و کارکرد صحیح قلب نیز نقش موثری داشته است.
چه افرادی در معرض کمبود ویتامین آ قرار می گیرند؟
خانم های باردار و افرادی که در کشورهای در حال توسعه می باشند، بیشتر در برابر خطر کمبود ویتامین آ قرار می گیرد البته این بدین منظور نمی باشد که ما هر چقدر که ویتامین آ دریافت کنیم برای سلامتی ما مشکلی به وجود نمی‌آید بلکه اندازه بیش از حد معمول ویتامین آ می‌تواند به عنوان سمی باشد که هیپرویتامینوز را ایجاد می کند.
در غذاهای گیاهی پرتقال، تخم مرغ، گوشت و شیر میتوان منبع ویتامین را یافته نمود و با مصرف این اقلام ویتامین های مورد نیاز بدن تامین می شود؛
البته این ویتامین در میوه ها و سبزیجات و محصولات گیاهی ذخیره می گردد و به اشکال مختلفی یافت می شود .لازم است بدانید که یکی از مواد غذایی هایی که ویتامین زیادی را در خود جای داده است و هویج می باشد.
در گیاهان بتاکاروتن به عنوان پیش ماده ویتامین وجود دارد؛ ویتامین آ خود می‌تواند به عنوان یک آنتی اکسیدان به شمار بیاید که اگر بدن نیاز داشته باشد به ویتامین a تبدیل گردد.
تاثیرات ویتامین آ (A) بر بدن :
ویتامین آ تاثیرات بسیار گسترده ای را بر بدن داشته است که البته کمبود این ویتامین می تواند برای بدن مشکلات مختلفی را ایجاد کند که از جمله این موارد به عنوان اصلی ترین مشکلات کمبود ویتامین آ در بدن مطرح می شود:
1) خطر شب کوری
۲)موضوعات مرتبط با باروری
۳)تاخیر در روند رشد کودکان
۴)هایپرکراتوز فولیکول( این مورد می تواند پوسته پوسته شدن و خشکی را به همراه داشته باشد)
۵)خطر بیشتری از عفونت انسان را تهدید می کند که این عفونت ها می تواند در ناحیه های مثل گلو، سینه و شکم ایجاد شود.
مزیت های دریافت کافی ویتامین A
در صورتی که میزان ویتامین دریافتی بدن به حد نرمال باشد می‌تواند مزیت‌های زیادی را برای بدن به همراه بیاورد که در ادامه به آنها اشاره شده است:
۱) کاهش میزان خطر مبتلا شدن به سرطان( وقتی که به میزان کافی از میوه ها و سبزیجات های تازه مصرف کنید می تواند خطر ابتلا به سرطان ریه را کاهش دهید ولی این نکته را به خاطر بسپارید که تحقیقات نشان می‌دهد مصرف برخی از انواع ویتامینها می‌تواند به محافظت از بدن در برابر سرطان پروستات نیز کمک کند).
۲)درمان دیابت نوع ۲
۳)کمک به سلامت پوست و مو ( ویتامین آ تاثیر بسیار زیاد را بر روی بافت های بدن داشته است که از مهمترین ویتامین آ تاثیر آن بر روی پوست و مو می باشد – از جمله مواردی که به عنوان منبع غنی ویتامین آ ب شمار میرود سبزیجات برگ دار می باشد)
منابع سرشار از رتینول : تخم مرغ، کره، شیر، پنیر، اندام های گوشتی مثل جگر، ماهی های چرب مثل ماهی قزل آلا، شاه ماهی، روغن های ماهی.
منابع گیاهی که سرشار از کاروتنوئیدها هستند: سیب زمینی های شیرین،میوه های نارنجی مثل انبه، طالبی، و همچنین هویج، کدوتنبل، کدو
غذاهای گیاهی که غنی شده از بتاکاروتن می باشند: فلفل، کدوسبز، اسفناج، سبزیجات سبر برگدار تیره و شلغم.
توصیه های لازم در مقابل مصرف ویتامین آ
هیچ وقت میزان مصرف ویتامین آ را از حالت نرمال خود خارج نکنید زیرا می تواند اثرات مضر را برای سلامتی شما به همراه بیاورد.
مقدار توصیه شده مصرف ویتامین برای گروه‌های مختلف سنی متفاوت می باشد مثلاً پسرانی که سن شان بیشتر از ۱۱ سال است و مردان بزرگسال در روز نیاز به ۱۰۰۰ میکروگرم رتینول داشته و خانم ها به ۸۰۰ میکروگرم رتینول نیاز دارند و نیاز خانم های شیرده و باردار به این ماده به ترتیب ۱۳۰۰ و ۱۲۰۰ میکروگرم می‌رسد.
همان طور که اشاره کرده‌ایم این ماده نباید بیش از اندازه مصرف شود چرا که می تواند سمی باشد و موارد زیر را ایجاد کند:
- وجود تغییرات بینایی و دوبینی
- ایجاد کردن تغییراتی در پوست مثل ترک خوردن، خارش
- افزایش میزان حساسیت به نور خورشید
- ناخن های شکننده
- ایجاد تغییرات در مو مثل چربی و ریزش مو
- استفراغ ،سرگیجه، سردرد، حالت تهوع
- خشکی دهان، کاهش اشتها، درد شکم، کاهش اشتها و دشواری در وزن گرفتن
- کج خلقی ها
- بیماری زبان
- احساس خستگی، خواب آلودگی
- بیماری‌کبد، ایجاد تغییرات در هوشیاری
- درد در استخوان ها یا تورم استخوان های ضعیف و غیره.
-
عوارض کمبود ویتامین آ در بدن
افرادی که دارای بیماری التهابی روده هستند- افرادی که دچار اختلالات پانکراس می باشند- افرادی که پاسخ ایمنی خود کار داشته اند- افرادی که دارای سندروم روده تحریک پذیر می باشند- افرادی که حساسیت به گلوتن دارند- افرادی که الکل مصرف می کنند و سطح سمیت بدنشان بالا می باشد، سطح پایین ویتامین آ در بدنشان داشته اند.
بیشتر مردم و معمولاً از طریق رژیم غذایی خود ویتامین مورد نیاز بدنشان را تامین می کند اما اگر دسته افرادی باشید که با کمبود ویتامین در بدن روبرو هستید حتماً پزشک شما در این خصوص برایتان مکمل تجویز می‌کنند.
افرادی که بیماری‌های اختلالات گوارشی دارند یا رژیم غذایی شان ضعیف می باشد ممکن است با کمبود ویتامین آ در بدن روبه‌رو شوند و به همین جهت به مکمل ویتامین نیاز داشته باشند مصرف ویتامین ای به صورت روزانه از مواد غذایی و مکمل ها حاصل می‌شود.
میزان مصرف ویتامین A
کودکان:
- 1 – 3 سال: 300 mcg/day ( میکروگرم در روز ).
- 4 – 8 سال: 400 mcg/day.
- 9 – 13 سال: 600 mcg/day.زنان بزرگ سال:
- 14 سال به بالا: 700 mcg/day.
- زنان باردار: 750 – 770 mcg/day.
- زنان شیرده: 1200 – 1300 mcg/day.مردان بزرگ سال:
مردان 14 سال به بالا: 900 mcg/day.
نکته) هیچگاه بدون تجویز پزشک اقدام به مصرف خودسرانه دارو نکنید و میزان دوز دارو را تغییر ندهید. هر گونه تغییر باید با نظر پزشک انجام گردد.