آرتروز گردن یک عارضه دردناک و پیش رونده است که در شرایط مزمن حرکت گردن را محدود کرده و حتی مانع از انجام فعالیتهای طبیعی و روزانه خواهد شد. این عارضه در اثر تحلیل و آسیب شدید و پیش رونده دیسکها و مفاصل بین مهرههای گردن ایجاد خواهد شد و در صورت ادامه دلایل تشدید کننده شرایط خطرناک و حتی مشکلات نخاعی را به دنبال دارد.
دلایل آرتروز گردن متفاوت است. از افزایش سن تا کارهای سخت و یا قرار گرفتن گردن در شرایط نامتوازن به مدت طولانی و حتی در برخی موارد مشکلات وراثتی و… در ایجاد و تشدید این عارضه نقش دارند. آنچه مسلم است، این عارضه در اثر فشار زیاد و فرسایش شدید مفاصل میان مهرهای ناحیه گردن ایجاد میشود. زمانی که این مفاصل مایعات داخل خود را از دست داده و خشک میشوند، در این صورت هر نوع فشار یا تنش تحریک کننده است. اما راهکارهایی برای درمان آرتروز گردن وجود دارد. اگر چه پیشگیری بهتر از درمان است و لازم است تا سبک زندگی سالمتری را در پیش بگیرید، اما میتوانیم افراد آسیب دیده از این عارضه را یاری کنیم. در این باره از مشاوره کارشناس خدمات فیزیوتراپی ماهان استفاده کردیم و قرار است تا در این مطلب به نکتههایی از دلایل آرتروز گردن اشاره کنیم.
آرتروز گردن چیست؟ چگونه ایجاد میشود؟
استئوآرتریت گردن نام علمی آرتروز گردن است که به نوعی عارضه در اثر رشد اضافی استخوانهای سوزنی شکل استئوفیت گفته میشود. کارشناس فیزیوتراپی ماهان شرایط ایجاد این عارضه را خیلی ساده تشریح میکند.
زمانی که مفاصل میان مهرههای ستون فقرات ناحیه گردن تحت فشار سنگین آسیب میبینند، معمولاً مایعات داخل خود را از دست میدهند. در این صورت مفاصل یا همان دیسک، قدرت ارتجاعی لازم را ندارد و به نوعی بخشهای استخوانی مهرههای گردن در مجاورت یکدیگر قرار میگیرند. فشار استخوانی مهرهها در مجاورت یکدیگر باعث میشود تا لبههای آنها رشد کند. به این بخشهای استخوانی زائده ایجاد شده اصطلاحاً استئوفیت یا خار استخوانی گفته میشود.
به زبان ساده دلایل آرتروز گردن از التهاب موضعی آرتریت دژنواتیو است که حتی می تواند باعث تنگی کانال نخاعی شود. چرا که در اثر پیدا شدن این التهاب سلولهای تشکیل دهنده استخوان تحریک میشوند تا در لبه مهرههای ستون فقرات رسوب کنند. تداوم این رسوب به پیدا شدن لبه تیز یا همان خار استخوانی خواهد انجامید. از این به بعد همین لبه تیز است که میتواند بافتهای نرم گردن را تحریک کرده و باعث پیدا شدن دردهای شدیدی بشود و یا در سمت داخلی به تنگی کانال نخاعی بیانجامد.
چه عواملی در شکل گیری آرتروز گردن نقش دارند؟
دلایل آرتروز گردن گسترده است؛ اما در کل همگی این موارد را میتوانیم در سبک زندگی غلط و تشدید موقعیتهای نامناسب و طولانی مدت گردن خلاصه کنیم. چیزی که کارشنس فیزیوتراپی ماهان به عنوان زندگی موبایلی معرفی میکند. شایعترین دلایل آرتروز گردن و دیسک گردن را میتوانیم در موارد زیر جستجو کنیم:
- خم نگهداشتن طولانی مدت گردن با کمترین تحرک مانند تماشای بیوقفه به گوشی موبایل و یا عدم ارتفاع مناسب مانیتور در میز کار و حتی عدم رعایت اصول تحریر حین مطالعه کتاب
- رانندگی بیوقفه به مدت طولانی مادامیکه در این مدت زمان طولانی هیچ الگوی حرکتی دیگر غیر رانندگی را تجربه نمیکنید.
- نشستنهای طولانی مدت در حالت غیرطبیعی و غیرمتوازن. مثلاً نشستن طولانی مدت با کمر خمیده و یا گردن خمیده که در تمام مدت فشار بالایی بر مهرههای ستون فقرات وارد خواهد شد.
- حمل بارهای سنگین به مدت طولانی خصوصاً زمانی که این بارها غیرمتوازن بر کتف و گردن وارد میشوند. مثلاً حمل کوله پشتی با یک بند و یا حمل روزانه بارهای سنگین با یک دست.
- افزایش سن که با خشکی مفاصل همراه است. البته افراد با تحرک بدنی کافی حتی در سنین بالا میتوانند از خشکی مفاصل خود جلوگیری کنند.
- مشکلات وراثتی که ممکن است حتی در سنین پایین باعث این عارضه شوند.
از کجا بفهمیم که آرتروز گردن داریم؟
آرتروز گردن عارضهای نیست که به یکباره ظاهر شود. در عین حال دلایل آرتروز گردن نیز مشکلات ناگهانی نیستند. بلکه این عارضه آرام و پیوسته و با تشدید ناهنجاریهای حرکتی که همان سبک زندگی غلط است، ظاهر میشود. هر اندازه زودتر زمینه ظاهر شدن آرتروز گردن را شناسایی کنید، قطعاً پروسه درمان بهتر و مؤثرتری را سپری خواهید کرد. هر دردی در ناحیه گردن دلیل آرتروز نیست، اما قطعاً لازم است تا این علایم را جدی گرفته و پروسه معاینه را سپری کنید. گاهی حتی لازم است تا ریشه های درمان شانه درد را در علائم آرتروز گردن جستجو کنیم. این علائم به قرار زیر هستند:
- احساس درد و گرفتگی گردن که پس از استراحت برطرف نمیشود.
- هر نوع حس سوزش و یا گزگز در ناحیه گردن
- سردردهایی که پس از استراحت برطرف نمیشوند.
- هر نوع محدودیت حرکتی تا جاییکه چرخاندن سر و یا خم کردن گردن به جلو یا عقب دشوار باشد.
- احساس ساییدگی، سایش و یا هر نوع سروصدای غیرطبیعی حین حرکت گردن
علایم ارجاعی آرتروز گردن چه هستند؟
علایم آرتروز گردن فقط در دردهای ناحیه گردن و یا سر خلاصه نمیشود. گاهی برخی مشکلات و دردها در دیگر اندامهای بدن ریشه در این عارضه دارند. کارشناس فیزیوتراپی ماهان این علایم را از نوع ارجاعی معرفی میکند. یعنی علایم و یا دردهایی که به دلیل مشکل تنگی کانال نخاعی در ناحیه گردن ایجاد شده است. دلایل ایجاد این علایم محدود شدن کانال نخاع به علت رشد خارهای استخوانی است. در این صورت عصب نخاع تحت فشار قرار میگیرد و علایم زیر ظاهر میشوند:
- احساس خارش دائمی و یا بیحسی همیشگی در بازوها و دستها و حتی پاها
- ضعف عضلانی در دستها و پاها
- از دست دادن هماهنگی و تعادل میان اندام بدن حین راه رفتن
- حرکتهای ناگهانی و غیرطبیعی
- هر نوع گرفتگی بیدلیل عضلات که حتی پس از استراحت رفع نمیشوند.
به هر حال تنگی کانال نخاعی در اثر رشد خاهای استخوانی تهدیدی جدی است که عصب حساس و بسیار مهم نخاع را تحت فشار قرار میدهند. زمانی که گردن شما تیر میکشد و یا زمانی که هر دو دست شما بیحس هستند، باید علایم ظاهر شده را جدی بگیرید. زیرا به احتمال زیاد خاهای ایجاد شده در آرتروز گردن عصب نخاعی را تهدید میکنند.
برای درمان آرتروز گردن چکار کنیم؟
درمان آرتروز گردن به نوع شدت عارضه بستگی دارد. در صورتی که تخریب کامل دیسک میان مهرههای گردن رخ نداده باشد، میتوانیم از طریق روشهای غیر جراحی مانند فیزیوتراپی برای درمان آرتروز گردن اقدام کنیم. اما در صورتی که تخریب دیسک میان مهرهها شدید است و عملاً خشک شده و به اعصاب نخاعی فشار وارد میشود، چارهای جز جراحی نداریم.
خوشبختانه در بسیاری از موارد شدت عارضه آنچنان است که میتوانیم بدون نیاز به جراحی پروسه درمان آرتروز گردن را از طریق فیزیوتراپی انجام دهیم. جراحی آخرین گزینه است و پزشکان تا حد ممکن بیماران را از مواجه شدن با آن پرهیز میدهند. البته در صورتی که به جراحی نیاز داشته باشیم، تکنیکهای مختلفی برای برداشته شدن فشار از روی اعصاب نخاعی وجود دارد. در برخی موارد نیز لازم است تا از نصب پروتز در میان مهرههای گردن به جای دیسک فرسوده و تخریب شده استفاده کنیم.
توصیههایی برای درمان آرتروز گردن از طریق فیزیوتراپی
جراحی آخرین گزینه برای درمان آرتروز گردن است. اما گزینه اول و کاملاً اثربخش، اجرای تکنیکهای فیزیوتراپی است. بسیاری از این حرکتها، تمرینها و در کل روشها مسیر درمانی سادهای دارند. اما لازم است تا کاملاً هدفمند و زیر نظر فیزیوتراپ آگاه انجام شوند. کلینیک فیزیوتراپی ماهان متذکر میشود که هر نوع تمرین، حرکت و یا رفتار غیرحرفهای با هدف فیزیوتراپی آرتروز گردن ممکن است تشدید کننده باشد و باعث صدمات نخاعی گردد. بهترین روشها برای درمان آرتروز گردن از طریق فیزیوتراپی شامل موارد زیر است:
- تمرینات هدفمند و مشخص ورزشی که زیر نظر فیزیوتراپ اجرا خواهد شد.
- درمانهای دستی که شامل ماساژها، فشارها، کششها و… است که توسط فیزیوتراپ انجام میشود.
- روشهای گرما درمانی و یا سرما درمانی که معمولاً به موازات دیگر روشها برای باز شدن عضلات ناحیه گردن اجرا میشوند.
- طب سوزنی و یا درای نیدلینگ که روش تخصصی برای تحریک عصبی و کاهش درد است تا پروسه درمان حرکتی آغاز شود.
توجه داشته باشید که تمامی این تکنیکها رویکرد تخصصی دارند و باید با بررسی پزشک ارتوپد و زیر نظر فیزیوتراپ آگاه و آموزش دیده انجام شوند. اما به هر حال آرتروز گردن با تمام دردهای سختی که دارد، درمان پذیر است.